Het begint bij mij.

Ik ben een respectvolle coach.

Ik waardeer en help mijn collega’s.

Ik sta ergens voor.

Ik coach met gevoel.

Ik ben eerlijk.

Ik ben verantwoordelijk.

Ik zet de toon.

Het begint bij mij.

Zijn dit nu zomaar wat tegeltjesspreuken die ik op een druilerige zaterdagmorgen bij elkaar tik of is dit een lijstje dat je als sportcoach elke keer voor dat je de deur uit gaat naar een training of wedstrijd hardop aan jezelf voorleest?

En hoezo is dat dan nodig?

Die laatste vraag kan ik wel beantwoorden. Ik doe dat met het stellen van een andere vraag: “Wat is jou in de afgelopen twee weken opgevallen in het sportnieuws (de zaak Immers & Van der Brom is breed uitgemeten in de pers en gelukkig ver weg, toch?) en wat heb je het op het internationaal jeugd softball toernooi van Roef! in Moergestel gezien of gehoord?”

Terwijl ik gezeten op een vuilnisbak (ik ken mijn plek) het line-up formulier voor de volgende wedstrijd invulde hoorde ik Fred Remmers, met wie ik juist in gesprek was over verruwing op en naast de sportvelden, met ongeloof in zijn stem roepen: “Wat is dat nu? Die slagvrouw gooit haar knuppel naar de pitcher!”

Even voor alle duidelijkheid: het kan gebeuren dat er iemand overkookt en het kan zo zijn dat je dat als coach niet ziet aankomen. De vlam kan zomaar in de pan slaan.

De vraag die je jezelf op zo’n moment stelt is zeer waarschijnlijk: “Hellup, wat gebeurt hier en wat kan ik doen om dit op te lossen?’’

Hoe kan je in zo’n situatie een respectvolle coach zijn die zijn collega’s waardeert en helpt, laat zien dat hij ergens voor staat, met gevoel coacht, eerlijk is en verantwoordelijkheid neemt?

Er zijn heel veel mogelijkheden tot reageren in de situatie die ik hierboven beschrijf. Het allerbelangrijkste is dat jij weet wat je wilt en jouw reactie daarop afstemt.

Je kunt er voor kiezen om verontwaardigd te doen, de dug-out uit stormen en zo zien welk voordeel je uit deze situatie kunt halen. Op die manier doe je boos, haal je uit naar alles en iedereen, stuur je op het resultaat van de wedstrijd en laat je de verantwoordelijkheid voor een mogelijke oplossing bij iemand anders. Kan.

Je kunt ook niets doen en de Guust Flater methode hanteren: de binnenkomende post net zolang op het bureau verschuiven tot die post er stapel voor stapel er aan de andere kant afvalt en in de prullenbak belandt. Bij Guust Flater leverde dat hilarische taferelen op, in de meeste andere gevallen gaan mensen echt iets missen, en dan reageren. Kan ook.

Beschermen, corrigeren en straffen lijken de drie meest voor de hand liggende mogelijkheden voor de verantwoordelijke coach die mogelijkerwijs in één adem genoemd en uitgevoerd kunnen worden. In bovenstaande situatie zijn er twee speelsters die in bescherming kunnen worden genomen: de slagvrouw die na geraakt te zijn door de werpster over de rooie gaat, bescherm je tegen de verontwaardiging van de buitenwacht en tegen zichzelf, omdat je niet weet wat haar volgende stap in haar boosheid zal zijn. De werpster bescherm je tegen mogelijke andere repercussies door derden (schelden en misschien wel fysiek geweld omdat de knuppel haar (gelukkig) miste).

Afhankelijk van jouw ervaring met de betrokken slagvrouw of werpster kun je ervoor kiezen om jouw speelster uit de wedstrijd te nemen. Dat zal zij ongetwijfeld als straf beschouwen.

Jij bent degene die inschat of het belang van het individu boven het belang van de groep gaat en welk signaal jij naar alle andere betrokkenen wilt zenden. Wanneer je er voor kiest om jouw speelster naar de kant te halen geef je haar de gelegenheid om tot rust te komen, haal je de angel uit de situatie en zet je een kader om datgene waarvan jij ziet waar je verantwoordelijk voor bent. Je gaat daarbij af op wat je ziet, hoort en voelt en neemt het initiatief om er voor te zorgen dat de spanning niet verder oploopt.

Wanneer je op dat moment ook in staat bent om even kort te zien hoe jouw collega coach met zijn speelster omgaat en hoe de scheidsrechters daarop reageren, dan kun je in overleg met hen nadenken en, nadat je jouw speelster aan jouw assistent hebt overgedragen, gaan overleggen over de volgende stap.

Zo laat jij zien dat een verantwoordelijke coach bent die het belang van zijn speelsters altijd in het vizier houdt, in dit geval door ze te beschermen en uit het centrum van de aandacht te halen zodat je in betrekkelijke rust met de andere partijen het vervolg kunt bespreken.

Eigenlijk doe je als coach aanvankelijk slechts twee dingen: waarnemen en communiceren. Daar baseer je jouw gedrag op terwijl je jouw kennis, kunde en ervaring te hulp roept.

In Moergestel gebeurde er helemaal niets… Er was wat commotie, verontwaardiging, gerommel en verder gebeurde er niets. De wedstrijd ging gewoon door.

De vraag is echter: wil je dat dit incident een stapel post wordt die uiteindelijk in de prullenbak verdwijnt of is dit een voorval waar je wat van kan leren?

In Moergestel gebeurde niets, en wat mij betreft is dat een gemiste kans.

En hoezo gebeurde er niets? Reageerden de coaches niet omdat zij wisten dat er meer aan de hand was, het resultaat van de wedstrijd voorop stelden omdat zij wisten dat er een finaleplaats (van een oefentoernooi medio maart) op het spel stond, of was er nog iets anders aan de hand? Ik weet het niet. Wat ik wel weet is dat de stemming op het toernooi veranderde en dat dit incident in ieder geval beide speelsters en teams zal gaan achtervolgen. En wie wil dat nou?

Marco Molleman.

Reageren: marco.molleman@quicknet.nl (www.unwiredcoaching.nl)