Team!
Wat ik wel eens zou willen weten is hoeveel teams de tweede helft van de competitie straks starten met dezelfde speelsters als aan het begin van het seizoen.
Ik stel die vraag omdat ik sowieso in die situatie kom: één van mijn speelsters vervolgt in augustus haar studie voor zes maanden in Zweden. Ik weet dat haar tijdelijke vertrek gevolgen gaat hebben voor het groepsproces in mijn team. Ik weet dat, omdat dat altijd zo is. Wanneer iemand uit een groep wegvalt of iemand daaraan wordt toegevoegd dan start het groepsproces automatisch opnieuw op. Veel Amerikaanse komische series hebben daar hun thema van gemaakt. ‘Friends’ is misschien wel het mooiste voorbeeld. Wanneer een nieuw personage aan de hechte groep van zes vrienden wordt toegevoegd of de onderlinge verhoudingen binnen de groep veranderen gaat plots iedereen zich anders gedragen en kunnen de verhoudingen permanent veranderen.
In honk- en softbalteams zie je dat ook gebeuren: de Amerikaanse werper die in juni arriveert en de plaats van de werper die in het voorseizoen en het eerste deel van de competitie de kar heeft mogen trekken inneemt is het meest voor de hand liggende voorbeeld. Veel, vaak en langdurig gebruik maken van wisselspelers uit andere teams kan hetzelfde effect hebben. Let wel: voor beide teams.
Zelf heb ik wat dat betreft alle geluk van de wereld gehad. Ik startte onverwacht als coach een paar dagen voordat het team naar het toernooi van Roef! in Moergestel vertrok. Daar kwam het team in de ultieme snelkookpan terecht die binnen anderhalve dag een einde maakte aan de los zand periode die aan het begin van de ontwikkeling van elk team staat. Omringd met precies de goede mensen zag ik hoe het team door het volle programma, de twee overnachtingen en de blessure die we opliepen op zaterdag, het toernooi als een compelling event ervoer dat de speelsters in één ruk door twee fases naar de Performing fase trok.
Er was in dat weekend gewoonweg geen tijd om de piketpaaltjes neer te zetten en de eigen plek binnen het team af te bakenen. Zowel de veertienjarige als de negentienjarige begrepen dat samen het meeste plezier gemaakt kon worden en vonden elkaar vervolgens ook binnen de lijnen van het veld.
Niemand nam elkaar de maat en de jongste daagde de ouderen uit voor een ritje op de bobslee (iets wat ik gelukkig op zondagavond ter hoogte van Amsterdam pas hoorde).
De zogenaamde Storming fase, waarin een team zijn richting zoekt, voltrok zich voor ons in sneltreinvaart onder ideale omstandigheden en zorgde ervoor dat afspraken maken en teamrollen verdelen bijna vanzelf ging. In de daaropvolgende Norming fase werd op basis van het plezier dat we samen hadden heel hard gewerkt en bleek op de laatste dag dat we als loon naar werken ook nog een finaleplaats hadden bereikt.
Net nieuw bij een team is het voor mij als coach vooral kijken en luisteren om af te kunnen stemmen op de groep. Met de andere coaches en begeleiders had ik vooraf duidelijke afspraken gemaakt over wie welke rol had en was er in veel gevallen aan een onderlinge blik en half woord genoeg om aan te geven wat we van elkaar nodig hadden.
Zo kreeg de groep maximale ruimte om zich in de snelkookpan tot team te smeden.
Pas in de weken daarna ben ik de basis van het presteren gaan aanscherpen. Met de onontbeerlijke randvoorwaarde plezier kan dat nu ook vrij gemakkelijk. Presteren gaat, op welk niveau dan ook, vooral over verantwoordelijk zijn voor dat wat je doet. Wanneer het gaat om de individuele taak in het veld of aan slag, dan richt ik mij vooral op de rol van de speelster binnen het team. De verantwoordelijkheid van het team kan daarnaast naar voren komen in heel simpele dingen zoals het gezamenlijk prepareren van het veld en zorgdragen voor het materiaal.
Elke eerste training na een competitiedubbel start ik met een praatje over die wedstrijden. Ik vraag dan wat we hebben geleerd en vertel vervolgens wat ik zelf heb gezien en gehoord. Vorige week ben ik dat praatje begonnen met te vertellen wat ik heb geleerd van mijn blunder tegen Twins. Dat schept een sfeer van mogen en kunnen leren en ook klaar mogen zijn met wat er misging.
Zien wat er in dat soort gesprekjes gebeurt is voor mij het grote genieten.
En na de stop? Na de stop start voor ons het hele circus opnieuw. Voor die tijd is het zaak om de in ons geval tijdelijk afwezige speelster uit te zwaaien zodat ze in 2012 kan terugkeren in het team. De laatste fase in het teamproces (Adjourning) is een absolute voorwaarde voor alle teams om in de aanloop naar een nieuw seizoen of volgend toernooi te kunnen starten met de Forming fase.
Marco Molleman.
Twitter: MarcoMolleman
Reacties